Najnowszy jednolity tekst ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych został ogłoszony 10 kwietnia 2024 roku. Uwzględnia on zmiany wprowadzone m.in. przez ustawę z 7 lipca 2023 roku dotyczącą planowania przestrzennego, która weszła w życie we wrześniu 2023 roku. Ustawa ta reguluje zasady zarządzania cmentarzami, w tym procedury zakładania, rozszerzania i zamykania cmentarzy komunalnych.
Wprowadzono przepisy dotyczące wymagań sanitarnych oraz zobowiązujących gminy do posiadania cmentarzy komunalnych (z możliwością współdzielenia przez kilka gmin w uzasadnionych przypadkach).
Ponadto, określono zasady dotyczące przeznaczenia terenów pocmentarnych na inne cele, wymagające uzyskania zgody odpowiednich władz kościelnych oraz przenoszenia grobów historycznych. Ustawa przewiduje, że tereny cmentarzy mogą zostać przeznaczone na inne cele dopiero po upływie 40 lat od ostatniego pochówku.
Oto główne zmiany w ustawie o cmentarzach i chowaniu zmarłych w stosunku do wcześniejszych regulacji:
Obowiązki gminne:
- Ustawa nakłada na gminy obowiązek posiadania cmentarza komunalnego, z możliwością utworzenia wspólnego cmentarza dla kilku gmin w uzasadnionych przypadkach.
Wymagania sanitarno-porządkowe:
- Nowe przepisy wymagają, by cmentarze znajdowały się na ogrodzonym, odpowiednio przygotowanym terenie z uwzględnieniem warunków sanitarnych. Na każdym cmentarzu powinien znajdować się dom przedpogrzebowy lub kostnica do przechowywania ciał i przeprowadzania oględzin.
Zasady wykorzystania terenów pocmentarnych:
- Teren cmentarny może zostać przeznaczony na inne cele dopiero po 40 latach od ostatniego pochówku, przy czym wymagane jest przeniesienie istniejących grobów oraz uzyskanie zgody władz kościelnych w przypadku cmentarzy wyznaniowych.
Zakaz wcześniejszego użycia grobu:
- Ustawa ustala, że grób może być użyty do ponownego pochówku dopiero po 20 latach, chyba że opłaty są regularnie wnoszone przez bliskich, przedłużając okres ochrony.
Regulacje dotyczące grobów historycznych:
- Groby o znaczeniu historycznym lub artystycznym są objęte specjalną ochroną, co wyklucza ich ponowne wykorzystanie.
Przepisy związane z zarządzaniem cmentarzami wyznaniowymi:
- Cmentarze wyznaniowe są zobowiązane do umożliwienia pochówku osobom niewierzącym i innego wyznania, jeśli na terenie gminy nie ma cmentarza komunalnego, co eliminuje dyskryminację w dostępie do pochówku.
Wzrost znaczenia planów zagospodarowania przestrzennego:
- Wprowadzono wymagania dotyczące dopasowania lokalizacji cmentarzy i ich rozszerzania do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, aby zapewnić zgodność z innymi planami infrastrukturalnymi.
Te zmiany mają na celu lepsze dostosowanie przepisów do współczesnych standardów oraz zrównoważenie potrzeb lokalnych społeczności z wymogami sanitarnymi i ochroną kulturową.
Źródło:
sip.lex.pl, sejm.gov.pl, infor.pl, samorzad.pap.pl